Lịch sử dòng họ
Last updated
Last updated
Nguyễn (đôi khi viết tắt Ng̃, : 阮, 元; : Ruǎn, Doãn; : Jyun2) là của người Á Đông, đồng thời là họ phổ biến nhất của người Việt tại . Theo nhiều cuộc điều tra, số người mang họ Nguyễn ở Việt Nam chiếm khoảng 40% dân số cả nước. Họ Nguyễn cũng là họ đông thứ 4 thế giới chỉ sau họ Li, Wang, Zhang của Trung Quốc.
Trong lịch sử Việt Nam, đã có nhiều trường hợp và sự kiện khiến hàng loạt người phải đổi tên họ thành họ Nguyễn. Điển hình trong số đó có thể kể đến việc thay đổi triều đại vào cuối thời và . Năm 1232, suy vong, đã buộc con cháu họ Lý đổi sang họ Nguyễn với lý do phạm húy, bởi lẽ ông nội của vua tên là . chép: "Triều Trần kiêng húy vị tổ, đổi chữ Lý ra chữ Nguyễn..." Năm 1592, suy tàn, một số con cháu họ Mạc cũng đổi sang họ Nguyễn.
Các di tích, thư tịch cũ còn lưu giữ không ít nơi đã khẳng định rõ họ Nguyễn đã tồn tại gắn liền với nơi phát tích, sinh tụ của người Việt cổ trên vùng đất này ít nhất cách đây khoảng 5.000 -6.000 năm, trước thuở lập nước đầu tiên mang quốc hiệu Văn Lang, trước cả thời xác lập vua Hùng đời thứ nhất.
Trong lịch sử Việt Nam, có hai triều đại chính thức mang họ Nguyễn là và . Nhà Nguyễn có nguồn gốc từ lực lượng cát cứ ở ; nhà Tây Sơn có nguồn gốc từ họ Hồ, tuy nhiên đã đổi thành họ Nguyễn. Lực lượng cát cứ của chúa Nguyễn bắt đầu vào năm 1558 dưới triều khi được cử vào trấn giữ vùng đất và kéo dài đến năm 1777 khi bị quân Tây Sơn giết chết. Năm 1778, chính thức được lập nên ở khi tự xưng Hoàng đế. Năm 1788, hoàng đế cầu viện để tiêu diệt nhà Tây Sơn. Cùng năm, nhà Thanh cử quân sang Đại Việt. được anh trai nhường ngôi và nhanh chóng dẫn quân ra bắc để đẩy lùi quân Thanh. Năm 1789, quân Tây Sơn do Nguyễn Huệ chỉ huy đánh tan quân Mãn Thanh của , Lê Chiêu Thống chạy trốn sang Trung Quốc, chính thức chấm dứt. Năm 1792, Nguyễn Huệ qua đời, con trai là kế ngôi.
Năm 1780, xưng Nguyễn vương ở , tiếp tục kéo dài lực lượng chúa Nguyễn. Đến năm 1802, Nguyễn Ánh chiếm được Thăng Long, nhà Tây Sơn chính thức sụp đổ, nhà Nguyễn được thành lập. Nhà Nguyễn trải qua 13 đời hoàng đế, kéo dài 143 cho đến năm 1945 thì chấm dứt khi chính thức thoái vị.
Dòng họ là một dòng họ có truyền thống lâu đời ở Bình Mình, Thành Phố Tây Ninh, Tỉnh Tây Ninh.
